Toplumların güvenli ve sağlıklı bir ömür sürebilmesi için kanun koyucular kurallar belirlerler. Bu kuralların oluşturduğu düzen sonraki nesillere de sirayet eder. Çevreye karşı suçlar hakkında çıkarılan kanunlar da bu kurallardan birisidir. Çevreye yönelik bazı eylemler suç olarak kabul edilmiştir. İmar kirliliği suçu da bu kapsamda olan hukuki düzenlemelerdendir. Bölgemizde yaygın bir durum olarak kabul edilmesi sebebiyle sıradan bir husus gibi algı oluşmaktadır. Fakat bu düzenleme Türk Ceza Kanunu madde 184’de açıkça düzenlenmiş ve cezai müeyyidesi belirtilmiştir. TCK m. 184(1)’e göre yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veya yaptıran kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun oluşabilmesi için binanın ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak yapılması ve bunun bina olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
Fethiye’de çevremizde bu suçtan dolayı hapis cezası alan kişilerin sayısında artış olmasından kaynaklı bu suça dair en çok merak edilen sorular ve cevapları sizler için derledim.
İmar kirliliği suçunun oluşabilmesi için binanın tamamlanmış olması mı gerekir?
-Hayır. Binanın yapımına başlamış olmak bu suçun oluşması için yeterlidir.
İnşaat hakkında Yapı Tatil Tutanağı düzenlendi. Bu ne demek?
– İnşaatın ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak yapıldığı durumlarda idarenin yetkili personeli tarafından hukuka aykırılıkların tespiti ve inşaatın devam edemeyeceğini belirten bir tutanaktır. İlerleyen süreçte karşılaşılacak hukuki yaptırımların hazırlık aşamasını ifade eder.
Yapı tatil tutanağı arsa sahibi adına mı düzenlenir?
-Ruhsatsız veya ruhsata aykırı bina inşa eden adına düzenlenir.
Yapı tatil tutanağının iptali mümkün mü?
-Tutanağın iptali istemiyle 60 gün içerisinde dava açılması gerekmektedir. Taşıması gereken zorunlu unsurları barındırmayan tutanağın iptali talep edilebilir.
Arsa sahibi ile imar kirliliği suçuna konu inşaatı yapan farklı kişilerse ne olur?
-Arsa sahibinin ruhsata aykırı veya ruhsatsız bina yapımına müsaade etmesi durumunda suça iştirak söz konusu olur.
İnşaatın mühürlenmesi durumunda inşaata devam edilebilir mi?
-Mühür sonrası inşaata devam edilmesi durumunda zincirleme suç hükümleri söz konusu olur. İlgili suçtan ceza müeyyidesi arttırılır.
Ruhsatlı bina üzerine ruhsatsız bir kat yapılması durumunda tüm bina mühürlenir mi?
-Hayır. Sadece ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bölüm mühürlenir.
İddianame düzenlendikten sonra inşaata devam edilmesi durumunda ne olur?
-İddianame hukuki kesinti sayılır. Bundan dolayı iddianame düzenlendikten sonra yapılan inşaat ayrı bir suç oluşturur.
İmar kirliliği suçuna konu binanın yapıldığı yer cezada farklılık yaratır mı?
-Evet. Örneğin binanın yapıldığı yer eğer korunması gereken kültür varlıkları kapsamında ise yaptırımlar daha farklı olmaktadır.
Havuz imar kirliliği suçunu oluşturur mu?
-Hayır. Havuz bina olarak değerlendirilmediği için imar kirliliği suçunu oluşturmaz.
Teras balkonun cam ve pvc ile kapatılması imar kirliliği suçunu oluşturur mu?
-Hayır imar kirliliği suçu oluşmaz.
Subasman seviyesini aşmayan beton zemin ve üzerine yapılan pergola imar kirliliği suçu oluşturur mu?
-Hayır. İmar kirliliği oluşmaz.
İmar kirliliği suçunda zamanaşımı süresi ne kadar?
-8 yıldır.
İmar kirliliği suçunun cezası paraya çevrilebilir mi?
-İmar kirliliği suçunda doğrudan adli para cezasına hükmedilemez. Fakat verilen hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.
İmar kirliliği suçuna konu ruhsatsız taşınmaz ile turizm amaçlı konaklama belgesi alınabilir mi?
-Hayır alınamaz.
İmar kirliliği suçuna dair akla gelen ilk sorular bunlardır. Suça konu inşaat ile alakalı düzenlenen yapı tatil tutanağı, yıkım kararı ve cezai sürece dair izlenecek hukuki süreçte sürelere dikkat etmek gerekmektedir. TCK. madde 184 kapsamında ceza aralığı 1-5 yıl olarak belirlendiği için verilecek cezalar olaylara göre farklılık gösterebilmektedir.
Gelecek kuşaklara bırakacağımız şehrimizin korunması ve güzelleştirilmesi hepimizin sorumluluğudur. Bu suçun müeyyidelerinin caydırıcı ve etkin olması hepimizin menfaatinedir.
Av. Şükrü Köse
